De Grote Geschiedenis en de kleine man

Voorwoord bij het boek “De Kempense Soldaten van Brigade Piron”

De Grote Geschiedenis en de kleine man

De meeste boeken, films en uitzendingen over de Tweede Wereldoorlog hanteren het helikopter- of het vogelperspectief. Ze kijken, als vanop een hoogte, naar de grote lijnen: de belangrijkste gebeurtenissen en veldslagen, het leed en de vernietigingen, de naweeën en de gevolgen van de oorlog. 

De feiten liggen al 80 jaar achter ons. Daarom kan dit onpartijdig en objectief gebeuren. De oorlog benaderen met dit vogelperspectief is belangrijk om de generaties die hem niet beleefden, te informeren en te waarschuwen.

Ik vind het echter nodig dat men die oorlog ook bekijkt met de subjectieve ogen van de kleine man, die per slot van rekening de Grote Feiten van die oorlog gemaakt en ondergaan heeft. Kijken met de ogen van de mensen die in het slijk stonden of lagen tijdens die oorlog is een belangrijke aanvulling. Het kikkerperspectief. 

Dit boek over de Brigade Piron – dat ook wel de grote lijnen weergeeft – nodigt uit om in de schoenen te stappen van de 16- tot 22-jarige jongens die kort na de Duitse inval in mei 1940, werden opgeroepen naar Wachtebeke maar dan meteen werden doorgestuurd naar de Franse grens; in de totale verwarring die dan ontstond, raakten slechts goed 2.000 van hen – waaronder een 20-tal uit Herentals – in de Franse havens vanwaar ze overgezet werden naar Engeland. Ze verbleven een tijd in Londense gezinnen, kwamen nadien terecht aan de Westkust, in wat later de brigade Piron zou genoemd worden. Vier jaar lang werden ze tot vervelens toe getraind en beziggehouden en van de ene plaats naar de andere gestuurd, met voetbal als enige afwisseling. Toen de landing in Normandië op gang kwam, werden ze nog niet ingezet; ze moesten wachten tot de tweede golf om deel te nemen aan de bevrijding van delen van Frankrijk en België, aan de intocht in bevrijd Brussel en Herentals, om vervolgens verder te gaan strijden in Nederland.

Dit boek geeft de grote lijnen van de inbreng van die brigade Piron maar schetst vooral het leven van die Herentalse jongens en hoe zij en hun gezinnen die beleefden. Subjectieve geschiedenis van de kleine man die de Grote Geschiedenis kleur geeft. Het is geen objectief boek. Het sympatiseert. 

Opmerkelijk: over hun echte krijgsverrichtingen blijven ze zeer terughoudend.

Er zijn al meerdere boeken verschenen Herentals en de Kempen die dit perspectief hanteren. Jules Torfs’ ‘Oorlog over ’t water’ beschreef de oorlog met de ogen van de inwoners van Veldhoven en omgeving. ‘De Kempen bevrijd 1944’ hanteerde ook deels dit kikkerperspectief.

De grote en de kleine geschiedenis zijn noodzakelijke aanvullingen van elkaar.

Dit boek niet gemaakt om het in één ruk uit te lezen, maar ik heb dat wel gedaan, omdat de lotgevallen van onze Herentalse jongeren zo intrigeren.

Dankbaarheid is nodig voor hen die deel uitmaakten van de Brigade Piron en na jaren van verveling eindelijk konden meewerken aan bevrijding van ons land en het herstel van democratie, welvaart en welzijn.

Dankbaarheid is ook nodig voor degenen die dit boek samenstelden; een immens werk!

Dankbaarheid bij voorbaat is nodig voor degenen die dit boek gaan gebruiken om de gedachte ‘nooit meer oorlog’ over te brengen op generaties die de oorlog niet meegemaakt hebben. Het is een waarschuwing om niet mee te stappen op paden die naar zo’n gruwel leiden maar ook om niet naïef te zijn. Deze gruwel kan morgen immers ongevraagd aan de deur staan, zoals onze broeders uit Oekraïne ondervinden.

Guy Tegenbos

Journalist De Standaard

Klik hieronder om het boek te zien.